Date: 09/01/2021 Time: 19:06
Του Απόστολου Αποστόλου
Η εργαλειοποίηση της πανδημίας είναι γεγονός πια. Οι κυβερνήσεις βρήκαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν ένα ιδιότυπο καθεστώς μιας μετανεωτερικής δικτατορίας, χωρίς επιφυλάξεις και με μπόλικο θράσος και απαίτηση επιβάλλουν περιορισμούς και εκπτώσεις στην αστική δημοκρατία.
Οι έννοιες του «κατεπείγοντος», της «καταστάσεως ανάγκης», των «εξαιρετικών περιστάσεων», της «καταστάσεως πολιορκίας», έχουν μπει σε εφαρμογή ως εργαλεία για να περιορίσουν ανθρώπινα δικαιώματα, ατομικές ελευθερίες, συνταγματικές κατοχυρώσεις και να καλλιεργήσουν κάθε είδους καταπιεστικής, υπερφίαλης και αυθαίρετης εξουσίας.
Η πανδημία γίνεται βούτυρο στο ψωμί του συστήματος κυριαρχίας. Οι βρικόλακες της «δημοκρατικής» διοίκησης εντάσσουν τις παραπάνω έννοιες σε πλήρη εφαρμογή.
Στα φιλελεύθερα συντάγματα στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, η κήρυξη της «καταστάσεως ανάγκης» ή της «καταστάσεως πολιορκίας» ήταν προσανατολισμένη με μεγάλη όμως επιφύλαξη κυρίως στους «εξωτερικούς κινδύνους», ενώ αργότερα περιέβαλε και τους «εσωτερικούς κινδύνους».
Αρκεί να θυμηθούμε το άρθρο 143 του Θεμελιώδους Νόμου της Βόννης, που καταργήθηκε αργότερα το 1968, και διατηρεί έως και σήμερα τη σημασία του ως μέσο ερμηνείας ορίζοντας την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» ή «εσωτερικής πολιορκίας» (Innerer Notstand) ως βασικό κίνδυνο απειλής της συνταγματικής κατοχύρωσης και αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» περιέχει στοιχεία κατάργησης της θεμελιώδους φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης της Ομοσπονδίας ή ενδεχομένως κάποιου Land. (Άρθρα 11, ΙΙ, 87a. 91 I, 104a-c).
Επίσης σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα του 1958, και πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 16, η «κατάσταση πολιορκίας» αποτελεί σοβαρή και άμεση απειλή για τις συνταγματικές ελευθερίες τα ατομικά δικαιώματα και τη λειτουργία των συνταγματικών δημοσίων εξουσιών.
Στην Ελλάδα αρκεί να θυμηθούμε το ελληνικό σύνταγμα 1864/1911 και επιπλέον την αναθεωρημένη διατύπωση του 1952 και πιο συγκεκριμένα το άρθρο 91 όπου αναφέρει ρητά ότι η κήρυξη της «καταστάσεως πολιορκίας» εξετάζεται στις περιπτώσεις αποκλειστικά και μόνο σοβαρής εξωτερικής απειλής. Επιπλέον στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και το σύνταγμα της 9 Ιουλίου του 1975, με το άρθρο 48.
Στην Ιταλία το ιταλικό σύνταγμα δεν προβλέπει την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», γιατί δημιουργεί παρεκκλίνουσες εξουσίες και αυταρχικές παρεμβάσεις της κυβερνητικής εξουσίας. Καθορίζει το ιταλικό σύνταγμα ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ευρεία συζήτηση για το αν πρέπει να υπάρξει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και ποια θα είναι η διάρκεια της. Η συζήτηση ανήκει αποκλειστικά στο Συμβούλιο Υπουργών μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού. Αρχικά η διάρκεια της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» προβλέπεται να είναι 180 ημέρες, οι οποίες μπορούν να παραταθούν για άλλες 180 ημέρες. Και μόνο κάτω από ανυπέρβλητες καταστάσεις μπορεί να φθάσει το μάξιμουμ έως 2 έτη, χρονικό διάστημα που θα πρέπει να αποφεύγεται.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όπως τροποποιήθηκε από τα Πρωτόκολλα υπ’ αριθμό 14&15 αναφέρει: Άρθρο 15: Παρέκκλιση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης 1. «Εν περιπτώσει πολέμου ή ετέρου δημοσίου κινδύνου απειλούντος την ζωήν του έθνους, έκαστον υψηλόν συμβαλλόμενον μέρος δύναται να λάβη μέτρα κατά παράβασιν των υπό της παρούσης Συμβάσεως προβλεπομένων υποχρεώσεων, εν τω απαιτουμένω υπό της καταστάσεως απολύτως αναγκαίω ορίω και υπό τον όρον όπως τα μέτρα ταύτα μη αντιτίθενται εις τας άλλας υποχρεώσεις τας απορρεούσας εκ του διεθνούς δικαίου.»
Το κράτος λοιπόν, ως θεσμοποιημένη κυριαρχία πάνω στους καταπιεσμένους ανθρώπου επιστρατεύει διατάξεις οι οποίες θα λειτουργήσουν ολοκληρωτικά στην κατάργηση του πλουραλισμού, της δημοκρατικής έκφρασης και των δικαιωμάτων. Η «κατάσταση πολιορκίας» συνδέεται άμεσα με την επιθετικότητα του κράτους, και την εξουσιαστική βαρβαρότητα του, και αποτελεί μια ακραία κατάσταση πολιτικής ανωμαλίας.
Το παγκόσμιο σύστημα θέλοντας να επιβάλει τις νέες μορφές εξουσίας, να προσαρμόσει τους πολίτες στους νέους όρους επιβίωσης της παγκοσμιοποίησης, να κατευθύνει τη σκέψη και τη διάθεση του κόσμου στους νέους εξουσιαστικούς αρμούς (αυτό που αποκαλείται νέα κανονικότητα) ξεθάβει έννοιες που κρέμονται σαν απειλές.
Ο Τζίορτζιο Αγκάμπεν για το καθεστώς «εκτάκτου ανάγκης» γράφει: «η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εντοπίζεται σε ένα “διφορούμενο και ασαφές περιθώριο, στη συμβολή μεταξύ του δικαιϊκού και του πολιτικού”, και αποτελεί “σημείο ανισορροπίας μεταξύ δημοσίου δικαίου και πολιτικού γεγονότος”[…]Το έργο του Carl Schmitt αποτελεί τη συστηματικότερη προσπάθεια να εκπονηθεί μια θεωρία της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Τα κυριότερα σημεία της θεωρίας του απαντώνται στο έργο του “Δικτατορία”, καθώς και στην “Πολιτική θεολογία” που εκδόθηκε έναν χρόνο αργότερα. Καθώς τα δύο αυτά βιβλία των αρχών της δεκαετίας του 1920 στοιχειοθετούν ένα παράδειγμα που δεν είναι απλώς επίκαιρο, ωστόσο σήμερα τελειοποιείται στην πράξη, και είναι απαραίτητο να συνοψίσουμε τις βασικές τους θέσεις […] Ο Schmitt επιχειρεί να καταδείξει πως, ανεξαρτήτως του ποιος επιτελεί την εγγραφή αυτή της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στην έννομη τάξη, η αναστολή του νόμου αφορά τον χώρο του δικαίου[…]Καταλαβαίνουμε λοιπόν για ποιον λόγο η θεωρία της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης παρουσιάζεται στην Πολιτική Θεολογία ως θεωρία της κυριαρχίας[…]η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης αντιπροσωπεύει τον έλεγχο ενός χώρου που δεν είναι ούτε εξωτερικός ούτε εσωτερικός, “ο κυρίαρχος παραμένει έξω από την κανονικώς ισχύουσα έννομη τάξη και μολονότι της ανήκει, γιατί είναι υπεύθυνος να αποφασίσει εάν το Σύνταγμα μπορεί να ανασταλεί στο σύνολό του”[…] ιδού λοιπόν η τοπολογική δομή της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, καθώς δε ο κυρίαρχος που αποφασίζει για την έκτακτη ανάγκη ορίζεται από αυτήν ακριβώς τη δομή, που χαρακτηρίζεται ως οξύμωρο σχήμα ενός “εξιστάμενου ανήκειν”.» (Σύγχρονα Θέματα τεύχος 85 Ιούλιος 2004 σελ, 5-6)
Με τα παραπάνω ο Αγκάμπεν περιγράφει πως η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αποτελεί συντονισμένη προσπάθεια, για την επιτυχή πραγμάτωση μιας αθόρυβης δικτατορίας σύμφωνα με τις επιταγές των κυρίαρχων.
Ας καταλάβουμε ότι δεν είναι ανάγκη να βλέπουμε τανκς στους δρόμους και λοχίες στην εξουσία μπορούμε με τις παρασυνταγματικές διατάξεις να ζούμε υπό συνταγματική αναστολή και κατάσταση εξαίρεσης του συντάγματος. Να γιατί ανυποψίαστε πολίτη της σχιζοειδικής διαπλάσεως με τα ψυχαναγκαστικά σου κόμπλεξ δεν είναι όλα συνωμοσιολογία, όπως σου λένε κάποιοι διανοούμενοι του μεσονυχτίου και οι πολιτικοί με λογαριασμούς σε ελβετικές τράπεζες. Είναι η βιοπολιτική υπήκοε της σαλεμένης λογικής.
Εμείς εδώ στη χώρα της «κεκαυμένης» ασυμμετρίας, ζήσαμε στο πετσί μας και ξέρουμε τι σημαίνει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» με τη μνημονιακή κρίση. Τις υπερωρίες της βαρβαρότητας, τη βασανιστική χροιά των μέτρων, τους δρυμούς της καταπίεσης, όλα αυτά και άλλα τόσα μας σφράγισαν για μια δεκαετία και συνεχίζουν να μας «οικονομούν» τη ζωή μας. Επιπλέον μάθαμε ότι ποτέ δεν γίνεται διόρθωση της «κατάστασης έκτακτων μέτρων», σου αφήνουν κληρονομιές τους νέους υπολογισμούς και σμήνη νέας κανονικότητας για σένα και τις επόμενες γενιές των παιδιών σου. Ο ΕΝΦΙΑ, ήρθε ως έκτακτο μέτρο και έμεινε, η εισφορά αλληλεγγύης ήρθε και ρίζωσε, τα δώρα ψαλιδίστηκαν. Έτσι και τώρα η «εγκαιροφλεγής» αναγκαιότητα των μέτρων κατά της Covid-19, θα αφήσει τα αποτυπώματα της. Η covid-19, η «χρήσιμη κρίση» θα στεγνώσει την ακολουθία της ζωής σου, την αυτοτέλεια των τρόπων μας. Πλάθεται η νέα ιδεολογία που καλείται «βιολογική μαζική παρακολούθηση» και μια νέα «κοσμοποιός δύναμη», που αποκαλείται ήδη ως «νέο φυσιολογικό» παίρνει θέση στην αυγή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
Όλα πια σε καλούν να σκηνοθετείσαι στα παραγγέλματα των απολυταρχικών συστημάτων και στις επιδρομές της βαρβαρότητας που τις βαφτίζουν νέου τύπου δημοκρατικές λύσεις. Η επιτροπευομένη δημοκρατία (Tutelary Democracy) ως αυτοματισμός της συμμορφώσεως διαθέτει πολλές αυταρχικές διαδρομές και λίγα διαλείμματα ελευθερίας. Και βέβαια ακόμη και το «άλλο» το μετατρέπει σε «ίδιο». Γιατί το σύστημα τα αφομοιώνει όλα όπως μας έλεγε και ο Μαρκούζε. Και στο όνομα της αποκατάστασης (recuperation) ακόμη και αυτό το Σύνταγμα το μετατρέπει σε ανελεύθερο επίτευγμα (achievement).
Μπορούν έτσι να επιβάλουν ακόμη και εμβόλια, χωρίς νομοθέτηση που θα υπαγορεύει την υποχρέωση του εμβολιασμού αλλά και τη νέα κανονικοποίηση “dipositif”, “dipositio”, (όπως θα έλεγε ο Μισέλ Φουκώ). Έτσι και αλλιώς είναι ο μόνος τρόπος να επιβληθεί το εμβόλιο γιατί η απελευθέρωση από την καραντίνα θα επιτευχθεί μόνο όταν εμβολιαστεί το 70% του πληθυσμού διαφορετικά η υγειονομική σωφρονιστική αποικία του λοκντάουν, θα έχει μεγάλο δρόμο. Επιπλέον η υποχρεωτικότητα της ιατρικής πράξης απαγορεύεται έτσι και αλλιώς από τις θεσμικές αναγνωρίσεις πολλών οικουμενικών διακηρύξεων, όπως των παρακάτω:
«Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το 1948 (Universal Declaration of Human Rights), ο κώδικας δικαιωμάτων του ασθενή, το 1973 (Patient Bill of Rights) στις Η.Π.Α., η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το 1950 (European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms), ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, το 1961, (European Social Charter, 1961) από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο οποίος κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον νόμο 1426/1984, η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τη Βιοϊατρική, Οβιέδο 1997 (Convention on Human Rights and Biomedicine), η οποία κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον νόμο 2619/1998, και τα πρόσθετα Πρωτόκολλα αυτής (1998, 2002, 2005, 2008), οι τρεις Διακηρύξεις της UNESCO αναφορικά με τη βιοηθική και τη γενετική (1997, 2003, 2005) η Διακήρυξη για την Προαγωγή των Δικαιωμάτων των Ασθενών από τον ΠΟΥ, το 1994 (WHO Declaration on the Promotion of Patient’s Rights).» (Στοιχεία από τις εξαιρετικές εργασίες του καθηγητή Α. Δ. Αλεξιάδη «Το Ιατρικό Δίκαιο»).
Πέραν τούτου το κοινωνικό κράτος σε ιδιαίτερες συνθήκες έκτακτης ανάγκης με την υπέρμετρη επέκταση της «υποτιθέμενης προστασίας» μετατρέπεται σε αυταρχικό τυραννικό κράτος και αποτελεί την άλλη πλευρά, εκείνη δηλαδή, της αρνητικής λειτουργίας του κοινωνικού κράτους. Μέσα από σκληρούς νόμους που ταυτίζει τον άνθρωπο με τον αριθμό και παρεμβαίνει χωρίς τη θέληση του, σε υποθέσεις του, το κοινωνικό κράτος φτιάχνει τον «τσιμεντορομποτικό» σύγχρονο Λεβιάθαν όπως το χαρακτήριζε ο καθηγητής Γ. Δ. Δασκαλάκης.
Σήμερα είμαστε κάτω από μια κυβερνο-νοοτροπία όπως θα έλεγε ο Μισέλ Φουκώ (Gonvermentalite) που δηλώνει την τεχνολογία της εξουσίας, με πρακτικές και αξιώσεις ελέγχου, πειθαρχίας και εξάρτησης. Πρόκειται για παραπλήσια εφαρμογή εκείνης της Σεβέν του 18ου όπου οι προτεσταντικές πρακτικές πειθάρχησης αποτελούσαν την κωδικοποίηση της ιατροπολιτικής τεχνολογίας του βίου της εποχής.
Τι προεξέχει σε εκείνες τις τεχνολογίες βίου και εξουσίας; Σαφώς η εκλογίκευση. Ο Εντγκάρ Μορέν έχει μίλησε καιρό για το πώς υποχώρησε η ορθολογικότητα και έδωσε τη θέση της στην εκλογίκευση. Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε ορθολογικότητα και εκλογίκευση είναι σύμφωνα με τον Εντγκάρ Μορέν ότι η ορθολογικότητα είναι ένα άνοιγμα στον ορίζοντα του διαλόγου, ενώ η εκλογίκευση αποτελεί ένα κλείσιμο του συστήματος στον εαυτό του.
Η εκλογίκευση αποτελεί αναγωγή της πραγματικότητας και φροντίζει να «καναλιζάρει» την πραγματικότητα στο πνεύμα και στην προσκόλληση ενός φανταστικού «φοντί-ανσενέ» (Fondu enchaine) όπως λέμε στην τεχνική του κινηματογράφου. Αν μεταφέρουμε τον όρο «φοντί-ανσενέ» στις κοινωνιολογικές επιστήμες θα λέγαμε ότι ο άνθρωπος ζει σε μια κατάσταση τελειωμένη χωρίς ποτέ να βρίσκει το τέλος του. Αυτό συμβαίνει σήμερα. Όλοι ζουν κάτω από το καθεστώς της σωφρονιστικής εξαθλίωσης μέσα από την εκλογίκευση του ιατροπολιτικού δογματισμού και ταυτόχρονα γίνονται ακόλουθοι της υπόσχεσης ότι θα κερδίσουν δήθεν, τη χαμένη αιωνιότητα με τη βοήθεια της τεχνοεπιστήμης. Αυτό είναι το μακάβριο παιχνίδι της διπλοτυπίας του «φοντί-ανσενέ».
Ο Απόστολος Αποστόλου είναι Δρ. Φιλοσοφίας
Follow us on Twitter
Join our Facebook page